Chẩn đoán và điều trị mãn kinh sớm

1. Khái niệm

– Mãn kinh là hiện tượng sinh lý bình thường của người phụ nữ xảy ra khi nồng độ estrogen giảm. Mãn kinh được chẩn đoán chủ yếu dựa trên lâm sàng, khi một phụ nữ từ trước vẫn có kinh đều mỗi tháng lại tự nhiên ngừng, không có kinh trong 12 chu kỳ liên tiếp.

– Tuổi mãn kinh trung bình từ 48 – 52 tuổi. Nếu mãn kinh trước 40 tuổi gọi là mãn kinh sớm, và nếu sau 55 tuổi gọi là mãn kinh muộn.

– Mãn kinh sớm là khái niệm để chỉ tình trạng mãn kinh xảy ra trước tuổi 40. Nếu ở khoảng thời gian này mà người phụ nữ không còn chu kỳ kinh nguyệt thì được gọi là mãn kinh sớm.

2. Nguyên nhân

– Khiếm khuyết nhiễm sắc thể: Phụ nữ mắc hội chứng Turner được sinh ra mà không có nhiễm sắc thể X thứ hai hoặc sinh ra mà không có một phần của nhiễm sắc thể X buồng trứng không hình thành bình thường kết quả là họ sẽ bị mãn kinh sớm.

– Di truyền: Phụ nữ có tiền sử gia đình mãn kinh sớm có nhiều khả năng gặp tình trạng mãn kinh sớm.

Di truyền cũng có thể là nguyên nhân gây ra mãn kinh sớm

– Bệnh tự miễn: Bệnh tuyến giáp và viêm khớp dạng thấp là hai bệnh phổ biến gây ra mãn kinh sớm.

– Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng: Phẫu thuật cắt bỏ cả hai buồng trứng đưa người phụ nữ vào thời kỳ mãn kinh ngay lập tức. Họ sẽ không còn có kinh nguyệt và hormone suy giảm nhanh chóng. Họ có thể có các triệu chứng mãn kinh ngay lập tức như bốc hỏa và giảm ham muốn tình dục.

– Hóa trị hoặc xạ trị vùng chậu điều trị ung thư: Hoá trị ung thư hoặc xạ trị vùng chậu có thể gây tổn thương buồng trứng. Phụ nữ có thể ngừng chu kỳ kinh nguyệt, có vấn đề về sinh sản hoặc mất khả năng sinh sản. Điều này có thể xảy ra ngay lập tức hoặc mất vài tháng.

3. Triệu chứng mãn kinh sớm

– Các triệu chứng của mãn kinh sớm có thể bao gồm:

Các chu kỳ kinh nguyệt không thường xuyên hoặc bị trễ.
Chu kỳ kinh nguyệt dài hơn hoặc ngắn hơn bình thường.
Nóng bừng (cảm giác ấm nóng đột ngột lan tỏa ở phần thân trên).

=> Những triệu chứng này là một dấu hiệu cho thấy buồng trứng đang sản xuất ít estrogen hơn.

– Cùng với các triệu chứng trên, một số phụ nữ có thể gặp phải các tình trạng sau:

Khô âm đạo (âm đạo cũng có thể trở nên mỏng hơn và kém linh hoạt hơn).
Kích thích bàng quang hay sự mất kiểm soát bàng quang.
Thay đổi cảm xúc (khó chịu, thay đổi tâm trạng, trầm cảm nhẹ).
Da khô, mắt khô hoặc miệng khô.
Mất ngủ.
Giảm ham muốn tình dục.

Một số triệu chứng phổ biến của mãn kinh sớm

4. Chẩn đoán

Xét nghiệm quan trọng nhất được sử dụng để chẩn đoán mãn kinh sớm là xét nghiệm máu đo hormone kích thích nang trứng (FSH). FSH khiến buồng trứng sản xuất estrogen. Khi buồng trứng làm chậm quá trình sản xuất estrogen, mức độ FSH sẽ tăng lên. Khi mức FSH tăng lên trên 40 mIU/mL cho thấy đây là lúc đang trong thời kỳ mãn kinh.

Bên cạnh đó cần lấy máu xét nghiệm để loại trừ các tình trạng khác chẳng hạn như mang thai và bệnh lý tuyến giáp.

5. Điều trị

Cách điều trị mãn kinh sớm là gặp bác sĩ để được chỉ định thuốc

– Liệu pháp hormon: Liệu pháp estrogen là lựa chọn điều trị hiệu quả nhất để làm giảm các cơn bốc hỏa mãn kinh. Tùy thuộc vào tiền sử cá nhân và gia đình, bác sĩ có thể khuyên dùng estrogen ở liều thấp nhất và thời gian ngắn nhất cần thiết để làm giảm triệu chứng. Nếu vẫn còn tử cung thì sẽ cần dùng thêm progestin. Estrogen cũng giúp ngăn ngừa loãng xương. Nhược điểm là sử dụng lâu dài liệu pháp hormon có thể có nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch và ung thư vú.

– Estrogen âm đạo: Để giảm khô âm đạo, estrogen có thể được sử dụng trực tiếp vào âm đạo bằng cách sử dụng kem âm đạo. Điều trị này chỉ giải phóng một lượng nhỏ estrogen và được hấp thụ bởi các mô âm đạo. Nó có thể giúp giảm khô âm đạo, giảm khó chịu khi giao hợp và một số triệu chứng tiết niệu.

– Thuốc chống trầm cảm liều thấp: Một số thuốc chống trầm cảm liên quan đến nhóm thuốc thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRIs) có thể làm giảm các cơn bốc hỏa mãn kinh. Thuốc chống trầm cảm liều thấp kiểm soát cơn bốc hỏa có thể hữu ích cho những phụ nữ không thể sử dụng estrogen vì lý do sức khỏe hoặc phụ nữ cần dùng thuốc chống trầm cảm cho rối loạn tâm trạng.

– Gabapentin (Neurontin, Gralise,..): Gabapentin được chấp thuận để điều trị co giật, nhưng nó cũng đã được chứng minh là giúp giảm các cơn bốc hỏa. Thuốc này rất hữu ích ở những phụ nữ không thể sử dụng liệu pháp estrogen và ở những người bị bốc hỏa vào ban đêm.

– Clonidine: Clonidine dạng viên hoặc miếng dán thường được sử dụng để điều trị huyết áp cao, có thể giúp giảm bớt cơn bốc hỏa.

– Thuốc để ngăn ngừa hoặc điều trị loãng xương: Tuỳ thuộc vào nhu cầu cá nhân, các bác sĩ có thể khuyên dùng thuốc để ngăn ngừa hoặc điều trị loãng xương.

6. Phòng tránh

Việc áp dụng các cách khác nhau để trì hoãn tuổi mãn kinh là điều cần thiết. Nó không chỉ đem lại lợi ích là làm chậm và giảm thiểu các rối loạn liên quan đến thời kỳ mãn kinh mà còn kéo dài giai đoạn thanh xuân của phụ nữ:

– Hệ thống sinh sản muốn hoạt động nhịp nhàng và ít bị ảnh hưởng thì cần có một nhịp sống thoải mái, không áp lực và giảm thiểu những stress.

Tập thể thao hàng ngày để có cơ thể khỏe mạnh

– Cần chú ý đến những chỉ định điều trị hóa chất và chiếu tia, đặc biệt là vị trí gần cơ quan sinh sản. Bởi vì nếu trì hoãn được việc sử dụng các biện pháp này thì người bệnh sẽ được hưởng lợi tới 2-3 năm sau đó của giai đoạn kinh nguyệt.

– Nên áp dụng các biện pháp bổ sung chất dinh dưỡng tự nhiên. Tăng cường sử dụng những thực phẩm giàu hormone sinh dục nữ rất có lợi cho cơ thể vì được nhận trực tiếp các hormon sinh dục tự nhiên. Một số món ăn đó như buồng trứng của gà mái tơ chuẩn bị đẻ, đậu nành, đậu xanh, mầm đậu nành, lạc, vừng… Nếu sử dụng thường xuyên các thực phẩm này sẽ giúp thu nhận được nguồn hormon sinh dục tự nhiên và sẽ kéo dài thời kỳ thanh xuân của phụ nữ.